УИХ дахь АН-ын бүлэг Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслөөс завсарлага авав. Үүний өмнө АН-ын дарга Лу.Гантөмөр уг хуулийн төслийг эсэргүүцэж байгаа тухайгаа өөрийн цахим хуудсаар мэдэгдэл хийж, хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийг хойшлуулахыг шаардсан.

Ингэхдээ “Бүтэн найман жил эрх барихдаа нэг ч хөрөнгө оруулалт татаж чадаагүй, эсрэгээрээ хөрөнгө оруулагчдыг хөөн гаргах бодлого явуулж байсан МАН сонгуулийн босгон дээр яаран сандран хууль оруулж ирсэн нь сэжигтэй байна аа. Энэ хуулийг хэлэлцүүлж болохгүй шүү” гэсэн. Үнэн үг үргэлж гашуун байдаг. Н.Алтанхуяг даргын хэлсэн нэг үг бий. Хүний юу хэлж байгаагаар нь биш, юу хийснээр нь үнэлж бас болдог юмаа гэж.

Яг үнэндээ МАН засагласан өнгөрсөн найман жилд юу юу болж өнгөрлөө дөө. Ямар ч хуульгүйгээр, шүүхийн шийдвэргүйгээр, зүгээр л хүчний байгууллагуудыг босгоод хөрөнгө оруулагч нараа хөөж гаргаад хаалгаа түгжсэн, өөрсдөө эзэн суучихлаа гэж хөөрч байсан л нам шүү дээ. Араар нь баахан авилга цэцэглэсэн. Гадаадын байтугай дотоодынхоо компаниудыг дээрэмдээд, өмчийг хурааж аваад эзэн суусан. Одоо хэр нь шүүхийн маргаантай. Ийм бодлоготой нам, Засгийн газарт итгэж хөрөнгөө оруулдаг тэнэгүүд дэлхий дээр байх уу?

Гадаадын хөрөнгө оруулалт орж ирэхгүй байгаа шалтгаан нь Хөрөнгө оруулалтын тухай хуульд байгаа юм уу? Үгүй шүү дээ. Манай төрийн авилгажсан байдал, эрх зүйн орчны тогтворгүй байдал, эрх мэдэлтнүүдийн шунал, хуулийг уландаа гишгэсэн дур зоргод байгаа юм. Монголчууд үүнийг хэлээд байгаа юм биш, угаасаа дэлхийгээрээ ярьж байгаа, хөрөнгө оруулагч нар өөрсдөө хэлж байгаа.

Тиймээс нэгдүгээрт, хууль өөрчилснөөр хөрөнгө оруулалт орж ирэхгүй ээ. Хуулийг хэрэгжүүлдэг төр, төрийн байгууллагын цэвэр тунгалаг байдал, ил тод, нээлттэй байдал, бодлогын тогтвортой байдлыг хөрөнгө оруулагч нар хүсч байгаа. МАН найман жил эрх барихдаа хийж чадаагүй. АН-ын дарга үүнийг л хэлсэн. Ардчилсан нам хийнэ ээ л гэсэн.

Хоёрдугаарт, Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг МАН их мэргэн цэцэн болоод анх удаагаа оруулж ирж байгаа ч юм биш. 2021 оны зургадугаар сард УИХ-ын гишүүн Х.Булгантуяа, Х.Ганхуяг нар яг ийм хууль өргөн барьж, мөн оныхоо аравдугаар сард УИХ-аар хэлэлцүүлж эхлээд, зургаан сарын дараа хуулийн төслөө татаж авсан. Тухайн үед хуулийн төсөлд хөрөнгө оруулагч нарт тавьдаг 100 сая долларын босгыг 50 сая болгон бууруулж, Монголд оршин суух зөвшөөрөл олгохоор төсөлд тусгасан. Тавин мянган доллар бариад орж ирсэн (тухайн үеийн ханшаар хоёр өрөө байрны үнэ) хэнийг ч “хөрөнгө оруулагч” гэж нэрлээд Монголд орших суух зөвшөөрөл олгох, татварын хөнгөлөлт эдлүүлэх тухай ярьсан. Бүтэн зургаан сар хэлэлцсэний эцэст хууль санаачлагч нь төслөө эргүүлэн татсан. 

Гэтэл өнөөдөр 50 сая доллар ч байхгүй, ерөөсөө ямар нэг босго тавихгүйгээр бүгдийг нь “хөрөнгө оруулагч” гэж нэрлээд бүх төрлийн хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөд хамруулах хууль бичээд ороод ирж байна. Тэгвэл монголчууд нь яаж бизнес эрхлэх юм, бидэнд ч гэсэн яагаад боломж олгодоггүй юм, яаж тэдэнтэй өрсөлдөх юм, гэх мэтчилэн олон асуудал үүснэ ээ дээ. Дэмжих дээрээ хүрвэл гадна, дотногүй л дэмжүүлмээр байгаа шүү дээ.

Тэгээд яг адилхан үндэслэлээр хоёр жилийн өмнө УИХ дээр унасан хуулийг өнөөдөр яагаад Засгийн газар өөрөө бариад оруулж ирэв. Ямар нөхцөл байдлыг улмаас энэ хуулийг сонгуулийн өмнө шахаж батлуулах хэрэгтэй болов? Хөрөнгө оруулалтыг дэмжих нэрийн дор огт өөр бодлого яваад байгаа юм биш биз?

Энэ бол сөрөг хүчний зүгээс тавих ёстой зүй ёсны асуулт мөн үү, мөн. Харин хууль санаачлагч (Ч.Хүрэлбаатар), Засгийн газрын зүгээс ямар ч бодитой, үндэслэлтэй хариулт өгөөгүй. Зүгээр л “Х.Баттулга намайг олон жил доромжилж байгаа, одоо ил гарлаа” ч гэх шиг дов тойрсон хэрүүл хийлээ. Ийм бодлого гэж байдаггүй юмаа, эрх мэдлийг ингэж хэрэгжүүлэхгүй ээ. "МАН чаддаггүй юмаа, АН хийдэг юмаа" гэсэн АН-ын даргын үг харин ч бодитой юм байна.

ЭХ СУРВАЛЖ:INEWS.MN

Б.ЗАЯА