Н.Энхбаяр УИХ-ын дэд дарга Л.Цогоос нэг сая ам.доллар нэхсэн гэнэ. Энэ тухай Л.Цог олон нийтэд хэлж орхино билээ. Яг л Г.Шийлэгдамба шиг. Хүн тэжээвэл толгой цустана гэгчийн үлгэр л МАХН-д өрнөж байгаа бололтой юм. Юутай ч экс намынхнаасаа хандив нэхэж, магадгүй дарамталдаг болох нь илчлэгдэх янзтай.

Өнгөрсөн долоо хоногт цаазын ялыг сэргээх тухай асуудал цахим ертөнцөд хөндөгдөж, олон нийтийн дэмжлэгийг хүлээв. Авлигачдыг цаазаар авдаг болбол Монголд цэцэглэн хөгжиж байгаа авлигын хэрэг буурна хэмээн цөөнгүй хүн үзэж, төрийн төмөр нударга үгүйлэгдэж байгааг сануулсан.

Монгол Улс авлигын индексээрээ дэлхийн 168 орны 72-т жагссан. 2012 онд 36 оноо авч 94, 2013 онд 38 оноо авч 83 байрт орсон бол 2014 онд 39 оноотойгоор 175 орноос 80-д эрэмбэлэгдсэн аж. Харин өнгөрсөн онд найман байраар урагшилж 72 дугаарт жагссан ч, авсан оноо нь өөрчлөгдөөгүй.

Өөрөөр хэлбэл, сүүлийн хоёр жилд Монгол Улсын авлигад өөрчлөлт ороогүй, зөвхөн авлигын индексийн үнэлгээнд хамрагдсан орны тоо наймаар буурчээ. Шударга л байж авлига, албан тушаалын хэрэгтээ тэмцэхээ эрх баригчид илэрхийлдэг ч зөвхөн өрсөлдөгчөө намнах хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг нь нууц биш. Ямартаа л 2012 оны сонгуулийн өмнө МАН-ын угшилтай хурган дарга нарыг Авлигатай тэмцэх газраас шалгасан. Цаашлаад сонгуульд нэр дэвшихээр зэхэж байсан заримыг нь ч саатуулан шалгасан тохиолдол бий.

Гэтэл урд хөрш Лю Хан хэмээх тэрбумтанд цаазаар авах ял оноов. Мөн Ираны тэрбумтан Бабак Занжанид авлига авсан хэргээр мөн л цаазын ял сонсгоод байна.  Түүнчлэн Хятад авлигыг арилгахын тулд 16 мянган төрийн албан хаагчийг цаазалж, ОХУ-д хууль бусаар хөрөнгөжсөн авлигачдын өмчийг улсын орлого болгохоор ажиллаж байна. Хууль, шүүхийн өмнө хүн бүр тэгш эрхтэй байх зарчим ингэж үйлчилдэг. Харин манайд эсрэгээрээ. Иймдээ ч авлигачдыг цаазаар авах санаачилгыг олон нийт дэмжиж байгаа юм.

Гэхдээ энэ санаачилгын зорилго, зорилт нь юу вэ. Ганц углуургатай санаачилга мөн үү гэсэн олон асуулт дагалдана. Тэгсдүүлж харсан нэгэнд Н.Энхбаярыг цаазаар авах хэрэгтэйг ч сануулах шиг. Авлига, албан тушаалын хэргээр аавын хаалга татаж, Ерөнхийлөгчийн уучлал хүлээсэн тэрбээр дахин авлигын хэрэгт холбогдож мэдэхээр нөхцөл байдал бий болчихсон.

Нөхдийнх нь хэлж ярьж байгаагаар тэр авлига авахгүйгээр амарч чаддаггүй нэгэн бололтой юм. Нөгөөтэйгүүр, МАН, МАХН нэгдэх сургаар Н.Энхбаярыг өдөөн хатгах хандлага ч нэлээд цухалздаг. Магадгүй дээрх санаачилгын эцсийн үр дүн нь “загалмайлсан эцэг”-ийг үгүй хийх байж ч мэдэх юм. Цаашлаад дараа дараагийн хүмүүс ч эрэмбэлэгдэх биз.

Нөгөөтэйгүүр цаазын ялыг сэргээж авлига, албан тушаалтнуудыг хэрэгтнүүдэд үйлчилдэг болбол Монгол Улсад амьд үлдэх хүн бий болов уу гэх эргэцүүлэл бий. Найман настай балчираас наян настай буурай хүртэл авлига өгдөг болсон цаг шүү дээ. Найман настай хүүхэд хүртэл багшаа аргалах ухаанд суралцаж, наад зах нь набор өгөхөө мэддэг болсон үе.

Энэ бас л авлигын нэг хэлбэр. Ингээд хөөвөл алтан гартай эмч нар хүртэл хүний амийг авлигын хэдэн төгрөгөөр хэмждэг болоод удаж байгаа. Багш нар ч ялгаагүй. Ямартаа л  Хүмүүнлэгийн ухааны их сургуулийн 63 оюутан дүнгээ засуулахын тулд авлига, хээл хахууль өгсөн хэргээр шалгагдаж байх вэ дээ. Далд хэлбэрийн энэ хэрэг манайд ил цагаандаа гараад удсан. Авлига авдаггүй албан тушаал ч гэж Монголд алга. Энэ үүднээс нь авч үзвэл бас хачирхалтай дүр төрх ажиглагдах вий.

Гол нь авлига, албан тушаалтанд хатуухан сануулга хэрэгтэй юу, хэрэгтэй. Төрийн төмөр нүүрийг үзүүлэх зайлшгүй шаардлага бий юу, бий. Энэ үүднээс нь авч үзвэл байж болох санаачилга. Өмнө нь авлигын хэрэг саяар хэмжигддэг байхад хэрэглэдэг байсан бол хууль өдгөө ч хэвээрээ. Тийн атал авлига авсан тоон хэмжүүр тэрбумаар яригдаж байна. Хэдэн арван сургууль, цэцэрлэгийн барилга залгичихсан авлигачид таван жил битгий хэл таван сар саатуулагдаад гарах нь бий. Зарим нь бүр эрүүл мэндийн шалтгаанаар өршөөгдөн суллагддаг мода ч дэлгэрсэн.

Авлига, албан тушаалын хэрэг буурах нь битгий хэл өсөн нэмэгдэж, цэцэглэн хөгжиж байгаа нь ч маргашгүй үнэн. Хамгийн гол нь энэ бүхэн бослого болж хувирдаг хэд хэдэн жишээ бий. Хохирогчид нь иргэд. Энэ байдал манай улсад бий болоход тун ч ойртсон.